Денес, Државната изборна комисија во соработка со Меѓународната фондација за изборни системи, ИФЕС одржа едукативна работилница за претставници на граѓанските организации и здруженија во Република Северна Македонија.  Работилницата беше наменета за организации и здруженија кои изразуваат интерес за набљудување на изборниот процес на претстојните Избори за Претседател на државата и Изборите за пратеници во Собранието на Република Северна Македонија.

Целта на оваа едукативна сесија беше присутните да се запознаат со процесот на акредитација на домашни набљудувачи како и со правата и одговорностите кои тие ги имаат согласно Изборниот закон. Преку презентација на Упатството за набљудување на изборите и изборната постапка и запознавање со Кодексот за набљудување на изборите за Претседател на Република Северна Македонија и Изборите за пратеници во Собранието на Република Северна Македонија, 2024 година, претставниците на организациите и здруженијата детално се запознаа со правилата за набљудување, со стручните и технички можности на процесот.

Преку примена на интерактивна методологија од страна на обучувачите, лицата кои ја посетија работилницата  симулираа процес на набљудување и практично се соочија со ситуации кои се случуваат на денот на изборите. На тој начин, потенцијалните набљудувачи на изборите се стекнаа со познавања во областа на набљудување на избори, ги унапредија своите знаења и вештини и добија одговори на сите прашања кои беа предмет на нивен интерес. 

Дел од сесијата беше фокусирано наменет за тоа кој дел од изборниот процес  се набљудува од страна на акредитираните набљудувачи, како се евидентираат евентуалните забелешки кои набљудувачите ги стекнале на избирачките места и како за истите се известува по завршување на изборите.

Оваа едукативна работилница е предвидена во Програмата за едукација на други чинители во изборниот процес, пракса која Државната изборна комисија за прв пат ја воспоставува во своето работење.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА

Се известуваат правните лица кои стопанисуваат со рекламни паноа и билборди дека се должни да се придржуваат кон спроведената постапка од Државната изборна комисија за распределба на локации за рекламни паноа и билборди, направена согласно утврдените критериуми од член 78-а став (4) од Изборниот законик.

            Правните лица кои стопанисуваат со рекламни паноа и билборди се должни со политичките партии кои учествуваат по постапката за политичко рекламирање да склучат договор за политичко рекламирање на рекламни паноа и билборди почитувајќи ја класификацијата на учесниците по припадност согласно воспоставените процентуални делови од член 78-а став (4) од Изборниот законик и утврдените пакети на локации на рекламни паноа и билборди, кои правните лица кои стопанисуваат со истите ги имаа понудено како пакет во спроведената жрепка од Државната изборна комисија.

            Правните лица кои стопанисуваат со рекламни паноа не можат да склучат договор за политичко рекламирање на рекламни паноа и билборди со учесници во изборната постапка кои не припаѓаат во соодветниот процентуален дел определен со член 78-а став (4) од Изборниот законик и не може да се воспоставуваат одредби, услови и рокови при склучување на договорот, кои не се предвидени со одредбите со кои што се регулира политичкото рекламирање од Изборниот законик.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА

Членовите на Државната изборна комисија остварија средба со претставниците на МЕТА, компанија сопственик и оператор на социјалните мрежи Facebook, Instagram  и Whats App и претставници на Националниот демократски институт.

На средбата се разговараше за правилата за одговорна кампања и одобрување на политички и изборни реклами на социјалните мрежи, новите правила кои го уредуваат користењето на вештачката интелегенција за креирање реклами за избори и политики, се споделија најдобрите практики за сигурност и безбедност на информациите. Од страна на претставниците на компанијата Мета се споделија информации околу техниките за заштита од ширење на дезинформации, говор на омраза, испраќање на несоодветни и заканувачки содржини на социјалните мрежи како и се споделија информации за користење на канали за решавање на проблеми со ширењето на информациите и пријавување на проблеми.

Значењето на оваа средба е особено од аспект на пласирање и ширење на информации за време на изборен процес и превенција од влијание на гласачи, притисок врз гласачите преку ширење на лажни информации или дезинформации. Се разгледаа и можностите за креирање на најдобри креативни практики и користење на Фејсбук и Инстаграм за изборна кампања, како и воспоставувањето на  контакт со гласачите и нивно вклучување во процесот на точно и непристрасно информирање од страна на Државната изборна комисија.

Двете страни на средбата изразија задоволство од можноста да се соработува во областа на информирањето и заштитата на гласачите од лажни информации, дезинформации и притисоци за време на изборите во насока на спроведување на фер и демократски избори.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА

Државната изборна комисија оствари координативен состанок со претставници од НДИ на кој што се разговараше за понатамошната соработка за предстојните Избори за Претседател и Изборите за пратеници во Собранието на Република Северна Македонија.

На средбата се разговараше за Кодексот за фер и демократски избори и дополнително двете страни се согласија и ја потврдија досегашната успешна соработка и изразија подготвеност да продолжат и понатаму да работат заедно за унапредување на демократските вредности и практики со цел успешно спроведување на предстојните избори.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА

Согласно член 78-а став 5 и 6 од Изборниот законик („Службен весник на Република Македонија“, број 40/06, 136/08, 148/08, 155/08, 163/08, 44/11, 51/11, 54/11, 142/12, 31/13, 34/13, 14/14, 30/14, 196/15, 35/16, 97/16, 99/16, 136/16, 142/16, 67/17,125/17,35/18, 99/18,140/18, 208/18, 27/19 и „Службен весник на Република Северна Македонија“, број 98/19, 42/20, 74/21 и 215/21), Државната изборна комисија спроведува ждрепка со која ќе ги распореди локациите на рекламните паноа и билборди кои се нудат за политичко рекламирање од страна на правните лица кои стопанисуваат со истите, а во врска со Изборите за Претседател на Република Северна Македонија, кои ќе се одржат на 24 април 2024 година.

Се повикуваат претставниците на правните лица да достават понуди за рекламни паноа и билборди со локации и ценовници до Државната изборна комисија за Изборите за Претседател на Република Северна Македонија, согласно Упатството за распределба на рекламни паноа и билборди по пат на ждрепка со број 10-691/1 од 03.03.2020 година, објавено на веб страната на Државната изборна комисија, најдоцна до понеделник, 25.03.2024 година, до 10:00 часот.

Максималниот број на рекламни паноа и билборди кои може да се користат за политичко рекламирање изнесува 50% од вкупниот број на територијата на определена општина, градот Скопје, односно на територијата на кое определено правно лице стопанисува со истите за Изборите за Претседател на Република Северна Македонија.

Ждрепката за распределба на рекламни паноа и билборди ќе се одржи во големата сала на Државната изборна комисија на 25.03.2024 година во 13:30 часот.

Овластените лица на правните лица кои доставиле понуди за распределба на рекламни паноа и билборди кои ќе учествуваат во ждрепката потребно е со себе да имаат овластување од правното лице.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА

Денес, во просториите на Државната изборна комисија се одржа брифинг за новинари. На средбата, членовите на Државната изборна комисија ги презентираа измените на Изборниот законик, ги образложија сите актуелни теми поврзани со претстојните избори и одговараа на поставените новинарски прашања.

Членовите на комисијата детално ги образложија измените и дополнувањата на Изборниот законик меѓу кои е и воведување на Центар за континуирана едукација во Државна изборна комисија со што ќе се обезбеди континуирана обука за изборната администрација, гласачите, учесниците во изборниот процес, овластените претставници на подносителите на листи, медиумите, набљудувачите на изборите и сите заинтересирани кои на било каков начин имаат учество во изборите. Исто така. Центарот ќе изработува истражувања и анализи за потребите и по барање на Државната изборна Комисија.

Со овие измени и дополнувања на Изборниот законик се воведе нов член 173 а со кој се прецизира дека условите за пристапност за сите категории на лица со попреченост до објектите каде што се наоѓаат гласачките места се грижат соодветните институции и органи во чија сопственост се објектите.

Објаснета беше и измената во делот на потребни потписи за кандидирање за пратеници, градоначалник и членови на совет, односно потребно е да се соберат 1% потписи од запишаните избирачи во изводот од Избирачкиот список за изборната единица односно општината.

Во однос на учесниците во изборната кампања, се додаваат две нови одредби кои се во насока на ограничување на трошењето на средства од трансакциската сметка наменета за изборната камапања. Не смеат да се трошат средства од транскациската смета наменета за изборна кампања од моментот на потврдување на кандидатските листи до започнување на изборната кампања. Исто така, од моментот на потврдување на кандидатските листи до започнување на изборната кампања,учесниците во изборите имаат право да организираат по еден јавен настан за промоција на нивните потврдените листи на кандидати и изборните програми.

Понатаму, се дорегулираат и допрецизираат одредбите во однос на финансирањето на изборите и доставувањето и објавувањето на извештаите за примени донации на тансакциската сметка за изборна кампања. Во однос на донациите одредбата гласи: “Исто правно лице или исто физичко лице доколку донира средства на жиро-сметка на политичка партија и на трансакциска сметка за изборна кампања на учесникот во изборна кампања, износот на средствата кумулативно на трансакциската сметка за изборна кампања не смее да биде поголем од 3000 евра во денарска противредност за физичко лице или 30.000 евра во денарска противредност за правно лице.“

Со предлог законот се предлага да се одреди јасна временска рамка за одржување на повторените избори во случаите кога условот за излезност не е исполнет во првиот круг од изборите за градоначалник, се со цел да се намали ризикот од неуспешни избори.

Измените предвидени во ова законско решение го уредуваат рокот за одлучување на Управниот суд во случај на поднесена тужба за заштита на избирачкото право на подносителите на листи и на избирачите.

Со преодната одредба од измените на Изборниот законик која ќе се применува само за изборите во 2024 година, избирачите ќе може да гласаат со лична карта или со патна исправа чија што важност истекла во периодот од 9 месеци до денот на одржување на изборите.

На претседателските избори ќе може да гласаат граѓаните на кои по било кој основ им истекле личните документи од 24.07.2023 година до денот на изборите односно до 24.04.2024 година.

На парламентарните избори ќе може да гласаат граѓаните на кои по било кој основ им истекле личните документи од 08.08.2023 година до денот на изборите на 08.05.2024 година.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА

Државната изборна комисија информира дека заклучно со 13.03.2024, во подрачните одделенија и канцеларии на Државната изборна комисија, увид на своите податоци во избирачкиот список направиле 4527 лица. 7 лица поднеле барање за промена на своите податоци, 13 лица поднеле барање за запишување на своите податоци и 5 лица поднеле барање за бришење на податоци во Избирачкиот список.

Преку електронски пат заклучно со 13.03.2024, се провериле вкупно 13056 граѓани. Поднесени се 24 барања за промена на податоци, 5 барања за бришење на податоци и 9 барања за запишување на податоци во Избирачкиот список.

По однос на пристигнати барања за регистрација на гласачи во дијаспората, ве информираме дека досега се пристигнати вкупно 1288 пријави од кои 887 се прифатени, 137 се одбиени и 264 необработени пријави. Напоменуваме дека овие податоци се јавно достапни на веб страната www.dijaspora.sec.mk.

Потсетуваме дека јавниот увид во Избирачкиот список како и промена , запишување и бришење на податоци од страна на граѓаните ќе може да се направи најдоцна до 18 март 2024 година, 24 часот.

Апелираме, граѓаните да се проверат во избирачкиот список односно доколку е потребно да побараат промена, запишување или бришење на своите податоци од Избирачкиот список за претстојните претседателски и парламентарни избори да го сторат тоа до дадениот рок.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА

Согласно измените на изборниот законик, во избирачкиот список се запишуваат сите граѓани со наполнети 18 години живот заклучно со денот на изборите, според актот за распишување на изборите, кои имаат живеалиште на територијата на Република Македонија.

Овие податоци за граѓаните се доставуваат до ДИК од страна на МВР.

Согласно преодната одредба од измените на изборниот законик која ќе се применува само за изборите во 2024 година, избирачите ќе може да гласаат со лична карта или со патна исправа чија што важност истекла во периодот од 9 месеци до денот на одржување на изборите.

Тоа конкретно значи дека:

1. На претседателските избори ќе може да гласаат граѓаните на кои по било кој основ (по сила на закон или по рок на важност) им истекле личните документи од 24.07.2023 година до денот на изборите 24.04.2024 година и
2. На парламентарни избори ќе може да гласаат граѓаните на кои по било кој основ (по сила на закон или по рок на важност) им истекле личните документи од 08.08.2023 година до денот на изборите 08.05.2024 година

Ова известување ќе биде составен дел на Упатството на Државната изборна комисија за начинот на утврдување на идентитетот на гласачите, според кое ДИК ќе ја врши и законската задолжителна обука на сите избирачки одбори.

ДРЖАВНА ИЗБОРНА КОМИСИЈА